مقایسه برخی علف کش¬ها در ایجاد عارضه کوتولگی در برنج

به منظور بررسی نقش مهمترین علف کش های انتخابی شالیزار در ایجاد عارضه کوتولگی برنج این آزمایش در سال 1386 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در شرایط آزمایشگاهی و گلدانی اجرا گردید. بررسی های دز-پاسخ با استفاده از علف کش های تیوبنکارب، بوتاکلر و اکسادیارژیل و برنج رقم هاشمی در پتری دیش حاوی آگار و محیط کشت یوشیدا انجام شد. ارزیابی چشمی گیاه سوزی علف کش ها نشان داد که علف کش تیوبنکارب سبب ایجاد علائم اختلالات رشدی ویژه ای شامل برگ های سبز تیره، کوتاهی ارتفاع، برگ های کوتاه و ضخیم و ریشه های قهوه ای می گردد، که این نشانگان علائم عارضه کوتولگی برنج هستند. بر اساس پارامترهای تجزیه رگرسیونی، اثرات بازدارندگی تیوبنکارب بر روی ارتفاع، طول ریشه چه و وزن تر گیاهچه های برنج بطور معنی داری بیشتر از دو علف کش دیگر بود. دز مورد نیاز برای 50% کاهش (gr50) ارتفاع برنج برای علف کش تیوبنکارب 40 و 13 مرتبه کمتر از بوتاکلر و اکسادیارژیل بود. آزمایش دوم به منظور ارزیابی صحت آزمایش اول و بررسی تأثیر علف کش تیوبنکارب در ایجاد عارضه کوتولگی اجرا گردید. آزمایش در گلدان های حاوی خاک اراضی شالیزاری با سابقه کوتولگی انجام شد. تیمارها شامل زمان مصرف علف کش (قبل و بعد از نشاءکاری)، سطح آب گلدان هنگام مصرف علف کش (غرقاب و اشباع) و دز علف کش (0، 2، 4، 6، 8 و 10 کیلوگرم ماده مؤثره در هکتار) بود و آزمایش در قالب طرح فاکتوریل اسپلیت، اسپلیت در سه تکرار اجرا گردید. نتایج این بررسی نیز نشان داد که فقط علف کش تیوبنکارب سبب بروز کوتولگی شده و نتایج آزمایش قبلی را تأئید نمود. تجزیه داده ها نشان داد که گیاه سوزی ناشی از تیوبنکارب (کوتولگی) به شدت تحت تأثیر دز علف کش تیوبنکارب، زمان مصرف علف کش و روش آبیاری قرار گرفت. داده ها بیانگر این واقعیت بودند که کاربرد تیوبنکارب در خاک های اشباع سه برابر بیشتر از خاک های غرقاب بر روی برنج گیاه سوزی داشته و یک همبستگی معنی دار سیگموئیدی (r2>95%) مابین دز علف کش و گیاه سوزی تیوبنکارب وجود داشت. بطور کلی مصرف تیوبنکارب پس از نشاءکاری در مقایسه با قبل از نشاءکاری سبب کاهش شدت کوتولگی گردید. بر اساس نتایج این تحقیق برای مدیریت عارضه کوتولگی در کشت نشائی برنج، غرقاب مزرعه قبل از مصرف علف کش و نیز کاربرد علف کش پس از نشاءکاری و در حداقل دز توصیه می شود.